Ο σίδηρος είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για τον οργανισμό σε όλες τις ηλικίες.
Κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, ο οργανισμός μας χρησιμοποιεί σίδηρο για να διευκολύνει τη γνωστική ανάπτυξη και να υποστηρίξει τον ενεργειακό μεταβολισμό, καθώς και για να διευκολύνει τον φυσιολογικό σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοσφαιρίνης. Το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο κατά την παιδική και εφηβική ηλικία δυναμώνει σταδιακά, χρειάζεται επίσης σίδηρο για τη φυσιολογική του λειτουργία. Μπορεί, λοιπόν, τα πρώτα χρόνια της ζωής να χαρακτηρίζονται από αυξημένη ανάγκη σε σίδηρο σε σύγκριση με αυτό που χρειάζεται ο οργανισμός μας κατά την ενηλικίωση.
Η ανεπάρκεια σιδήρου στην παιδική ηλικία είναι μια αρκετά συχνή πάθηση ακριβώς λόγω των υψηλών απαιτήσεων του οργανισμού σε σίδηρο κατά την ανάπτυξη. Ειδικότερα, κατά το πρώτο έτος της ηλικίας, παρατηρείται ταχεία ανάπτυξη τόσο σωματική όσο και πνευματική, αλλά η αυξημένη ανάγκη για σίδηρο συνεχίζεται και κατά την υπόλοιπη παιδική και εφηβική ηλικία.
Οι κύριοι λόγοι έλλειψης σιδήρου σε παιδιά και εφήβους
- Μειωμένη πρόσληψη σιδήρου λόγω διατροφής
Στα παιδιά και τους εφήβους, είναι αρκετά συνηθισμένο η έλλειψη σιδήρου να σχετίζεται με πτωχή διατροφική πρόσληψη αυτού του θρεπτικού συστατικού. Ο πρώτος χρόνος της ζωής, η προεφηβική ηλικία και η εφηβεία είναι οι πιο κρίσιμες στιγμές και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.
Τους πρώτους μήνες της ζωής του, ο οργανισμός του νεογέννητου μπορεί να βασίζεται σε δύο πηγές σιδήρου:
- Στα αποθέματα σιδήρου που υπάρχουν κατά τη γέννηση.
- Στο μητρικό ή τεχνητό γάλα.
Η ποσότητα σιδήρου που υπάρχει στο μητρικό γάλα δεν είναι πολύ υψηλή, αλλά έχει υψηλή βιοδιαθεσιμότητα και επομένως αφομοιώνεται πιο εύκολα από το νεογέννητο. Στο τεχνητό γάλα, από την άλλη, η αναλογία του αφομοιώσιμου σιδήρου είναι μικρότερη, αλλά η μεγάλη ποσότητα σιδήρου που περιέχεται στα παρασκευάσματα γάλακτος αποτρέπει την πιθανότητα πιθανής ανεπάρκειας σιδήρου λόγω διατροφικών αιτιών.
Από τη στιγμή του απογαλακτισμού, που ξεκινά με την εισαγωγή των πρώτων γευμάτων από τον τέταρτο έως τον έκτο μήνα και μετά, ο σίδηρος που χρειάζεται ο οργανισμός θα παρέχεται από μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή.
Κατά την προεφηβική ηλικία και κατά την εφηβεία, η έλλειψη σιδήρου μπορεί να σχετίζεται με μια ανεπαρκή διατροφή που δεν παρέχει στον οργανισμό τη σωστή ποσότητα θρεπτικών συστατικών, συμπεριλαμβανομένου του σιδήρου.
- Μειωμένη απορρόφηση σιδήρου
Ορισμένες φλεγμονώδεις γαστρεντερικές παθήσεις, κοιλιοκάκη ή εντερικές λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη απορρόφηση σιδήρου από τη διατροφή.
- Αυξημένη απώλεια αίματος
Ορισμένες φυσιολογικές καταστάσεις, όπως ο εμμηνορροϊκός κύκλος της εφήβου, μπορεί να οδηγήσουν σε έλλειψη σιδήρου λόγω αυξημένης απώλειας αίματος. Ορισμένες εντερικές νόσοι ή λοιμώξεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν απώλεια αίματος και έτσι να μειώσουν την ποσότητα σιδήρου στον οργανισμό.
- Χαμηλή προγεννητική εναπόθεση σιδήρου
Η χαμηλή προγεννητική εναπόθεση σιδήρου είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται ιδιαίτερα σε μωρά που έχουν γεννηθεί πρόωρα. Αυτό συμβαίνει επειδή το μεγαλύτερο μέρος του σιδήρου που υπάρχει κατά τη γέννηση του μωρού απορροφάται μέσω του πλακούντα κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Η χαμηλή εναπόθεση σιδήρου κατά τη γέννηση μπορεί επίσης να προκληθεί από έλλειψη σιδήρου της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η πρόσληψη σιδήρου σε νεαρή ηλικία ξεκινάει από τη δίαιτα
Τα παιδιά είναι συχνά λίγο δύσκολα όσον αφορά τη διατροφή. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ορίσετε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή από μικρή ηλικία, η οποία εγγυάται επαρκή παροχή όλων των θρεπτικών συστατικών που είναι απαραίτητα για τη σωματική και γνωστική ανάπτυξη καθώς και την ανάπτυξη του οργανισμού. Ακόμη και κατά την εφηβεία, είναι σημαντικό να διατηρηθεί μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή για να παρέχει στον αναπτυσσόμενο οργανισμό τη σωστή ποσότητα σιδήρου καθημερινά. Στην περίπτωση των κοριτσιών, υπάρχουν ορισμένες φυσιολογικές καταστάσεις, όπως ο βαρύς εμμηνορροϊκός κύκλος που μπορεί να προκαλέσει ανεπάρκεια σιδήρου και, στις πιο ακραίες και παρατεταμένες περιπτώσεις, χαμηλός σίδηρος ορού και χαμηλή αιμοσφαιρίνη.
Οι πιο πλούσιες σε σίδηρο τροφές κατάλληλες για παιδιά και εφήβους είναι οι εξής:
- Συκώτι και εντόσθια
- Κρέας (γαλοπούλα, μοσχάρι)
- Ψάρια (τόνος, σκουμπρί, λυθρίνι, σαρδέλα, γαύρος)
- Κρόκος αυγού
- Όσπρια (φασόλια)
- Αλεύρι σόγιας
- Ξηροί καρποί
- Δημητριακά ολικής αλέσεως
- Νιφάδες βρώμης
- Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (κάρδαμο, λάχανο, μαρούλι, αντίδι)
Σε υγιή άτομα, μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή είναι αρκετή για να παρέχει στον οργανισμό τη σωστή ποσότητα σιδήρου καθημερινά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, μπορεί να υπάρχει ανεπάρκεια ή αυξημένη ανάγκη για σίδηρο που σχετίζεται με συγκεκριμένες φυσιολογικές ή παθολογικές καταστάσεις. Η χρήση ενός συμπληρώματος διατροφής, μαζί με μια ισορροπημένη διατροφή, μπορεί να είναι χρήσιμη σε περίπτωση έλλειψης σιδήρου ή αυξημένων αναγκών.
Πηγές: https://www.sideral.it/en/advice-children/
https://www.sideral.it/en/what-are-the-symptoms-of-iron-deficiency-in-children/
https://www.sideral.it/en/which-iron-rich-foods-are-most-suitable-for-children/